NHỚ MỘT THOÁNG HƯƠNG BAY

Ngày ấy ta xúc động không thốt được thành lời khi người ấy bỗng nhắc:
- Em đừng để mình chao chát đi vì những muộn phiền, oan ức và mất mát không có thực hay không đáng để tâm. Em giờ hình như khác em hai năm trước lắm đấy.

Thỉnh thoảng người cứ như vậy, từ những khoảng lặng im bật dậy nhắc ta điều gì đó mà ta không còn tỉnh táo, đơn giản, để nhớ ra.

Ngày ấy ta chợt nhận ra người thật lặng thầm, thật quan tâm và đáng để học hỏi. Rồi ta học được nhiều điều trong những tháng ngày giao du, chia sẻ, thân quý nhau. Rồi mất nhau, có lẽ là cuộc đời này sẽ mất hẳn nhau bởi dù tinh tế, dù đằm tính cỡ nào, chiều quý nhau cỡ nào thì vẫn cứ còn đó những thói nhạy cảm quá đà của cả hai bên và khi đã lâm sự thì những sai lầm hành vi không còn vượt qua được nữa cũng có thể lắm chứ. Ít nhất là giờ ta chưa thể vượt qua chút nào. Hơn cả giận, hơn cả tự ái, hơn cả đau đớn, là một nỗi buồn khi nhớ tên nhau.

Nhưng những gì đẹp đẽ, những gì êm đềm nhất, những điều đã nhận được, học được trong đoạn đời ấy chả bao giờ quên và vẫn còn thường xuyên có ích cho cuộc đời ta, thậm chí đã là thói quen, là dấu hằn lối sống. Vì thế không quên người của những tháng năm đã qua. Và vì thế, hay rưng rưng hoặc òa ra khi chợt chạm vào, chợt được biết người cũng nhớ về ta như vậy.

Một kẻ không có thói quen hối tiếc nhưng lòng vẫn xót xa đau mỗi khi chợt nghĩ ở người vẫn còn vẹn nguyên những điều tốt đẹp mà đáng ra nếu không phải rời xa nhau, ta vẫn được tựa vào, ỷ lại mỗi khi không biết phải ứng xử thế nào giữa thế gian. Có lẽ là ta tiếc. Không phải một bờ vai để vùi mặt vào nhưng là một bóng cây để được tin rằng nếu muốn cứ việc ngửa mặt lên mà hỏi, mà học, mà được chở che mong manh kỳ lạ. Một bóng cây cứ cao bất chấp những so le năm tháng hay rất nhiều khác biệt. Và có lẽ sẽ ngày càng khác biệt nhưng tháng năm, những điều đã có đúng là còn mãi.

Ngay cả việc phân định rạch ròi những tốt đẹp không thể phủ nhận và những sai sót phải trả giá, có thể quên đi mà nhớ cái đẹp cũng là ta học được ở người ấy. Ngay cả khi đã không còn là hiện thực sinh sôi, vẫn còn là cái trong lành để lại làm đẹp ta lên.

Không biết cuộc đời này có nhiều người như vậy cho ta gặp không và nghĩ thế có tham lam quá không. Ừ, tùy duyên.

Sáng nay lại nhớ câu người nhắc và nhẹ nhõm. Mở cửa sổ ra, hít hơi gió trong lành, vọng nhìn về phía từng có một cuộc chia tay, một lời tạm biệt.

BẠN - TỘT CÙNG CHIA SẺ, TỘT CÙNG ĐỚN ĐAU.

1.

Sáng nay dậy ngực cảm giác bị nghẹt. Đau lạ thường. Một nỗi đau không thực thể nhưng đủ để ngực, vai và nhất là trái tim muốn gục xuống, nhưng lại vẫn cứ từ thẳm sâu dội lên cùng cơn đau một điều : Không thể gục ngã vì yếu đuối và đa cảm trước sự đời.

Thường người ta sẽ gạt phắt ngay đi khi mình bộc lộ hoặc do người ta cảm nhận rằng mình đang đau đớn vì điều gì đó ngoài bản thân, con, gia đình, cơm gạo: Ồi, quan trọng gì, quên đi mà sống chứ. Nhưng thực tế, đối diện với chính bản thân đi, những nỗi buồn đối  trọng với niềm vui như cái giá phải trả trong cuộc đời này vẫn thường tác động đến mỗi người từ phía những thứ "ngoại vi" ấy hơn nhiều. Vừa nhiều hơn, vừa thường xuyên hơn. Bởi sống không chỉ vì, chỉ bằng bản thân, con, gia đình, cơm gạo. 

Thường nhất sẽ từ bạn. Cụ thể là những mối quan hệ bằng hữu đang trong khoảng thời gian chưa đủ để khẳng định nghĩa đẹp nhất, bền vững nhất, vô điều kiện nhất của từ Bạn như một giá trị vĩnh hằng. Khoảng thời gian ấy có thể chỉ là chớp mắt hoặc là nhiều năm, nhiều chục năm... Thực tế là thế. Bởi nhanh chậm phụ thuộc quá nhiều điều ở ta, ở người, ở bối cảnh đường đời và tùy duyên chia sẻ hay những bước ngoặt tham, sân, si.

Thời gian càng dài rồi, hy vọng càng nhiều rồi, sự ngỡ càng nhiều rồi thì càng đớn đau khi đứt tơ đạo bạn. Biết thế... Nhưng biết và biết sẽ qua nhưng mọi sự đường trần thì vẫn cứ đớn đau như thường, phải trải.

2.

Bởi nếu một tình yêu bắt đầu, người ta cũng có thể nhói lòng hoặc đau đớn ngay cùng hạnh phúc tột đỉnh, rằng một mai tình sẽ trôi đi... Người ta phó thác trái tim cho cơn lũ cuốn rực rỡ, mãnh liệt ấy. Chấp nhận đỉnh đáy.

Nhưng khi một mối quan hệ sơ giao, rồi dày hơn - tâm giao, bằng hữu bắt đầu, trừ những trái tim đã tổn thương vì đạo bạn sẽ dè dặt, sẽ tự vệ, thì làm gì có ai nghĩ rằng chơi vài bữa rồi bỏ. Dù vô thức hay có ý thức rõ ràng trân trọng giá trị Bạn, người ta đều hướng về gì đó bền lâu, tin cẩn, sẻ chia. Đương nhiên, hợp lý nhất và tuyệt nhất là vừa cởi mở, vừa chừng mực tăng giảm một cách tinh tế nồng độ niềm tin và chia sẻ ấy. Có điều làm bạn vì cần có nhau trong cuộc đời này, để chia sẻ niềm vui, nỗi buồn, gánh nặng - kể cả gánh đời con gái, gia đình, cơm áo và chính ta, thì những tin cẩn dễ làm ta đặt mình vào quan hệ bạn như một miền êm dịu theo kiểu đặt cược bằng chính trọn vẹn tấm lòng mình. Chơi với bạn mà lý trí nặng hơn tình cảm thì khó gọi là bạn đúng nghĩa dù bạn vĩnh viễn chẳng thể y như ta. Y như thì còn cần nhau, còn cần khám phá nhau đâu, nhưng ai cũng khát tâm đầu ý hợp, chấp nhận trọn hay dở của nhau.

Chữ trọn ấy để có mỗi bên đều phải vượt qua chính mình, nhường mình đi và nhận bạn về. Rồi bao dung và trân trọng. Nhường rất nhiều mới có được nhau. Những viên đá cùng lấp lánh hào hoa trên mâm hội nhưng sẽ chả bao giờ làm bạn bởi chúng không thay đổi được những tròn, méo của bản thân cho khít nhau trong trời đất, tháng ngày. Đôi lúc, những người "bạn" cũng làm đau nhau khủng khiếp chỉ vì như thế. Họ sống như chính họ, con người vẫn cứ thế, cho rằng sống đúng như mình là hiện thực mà mỗi bên cần chấp nhận nguyên thể nhau. Có lẽ đó là hiện thực thô thiển. Bởi niềm vui bạn không chỉ là nhận ra nhau, khám phá vẻ đẹp vốn có, phải chấp nhận cái tôi cố hữu ở nhau mà là nhường và nhẫn để hòa hợp với nhau, để có nhau trong cuộc đời nhiều khát khao cần được bày tỏ và chung vai này. Nhất là để nhận ra bản thân trong tấm lòng bạn và để đẹp lên, trưởng thành lên, chín đằm nhờ sẻ chia cùng nhau.

3.

Người ta vẫn cứ nói với mình, đừng đã cảm quá thế, đừng đau đớn quá thế. Nhưng biết làm sao, dù mình biết mình chả quá đẹp, quá hay, quá tốt, chưa luôn cả giỏi giang trong đợi chờ, nhẫn nhịn, sẻ chia, chấp nhận thì mình vẫn cứ đau đớn như nghẹt trong ngực. Một cơn đau rất thật mà lý trí mạnh tới đâu, những trải nghiệm đã có không ít phong phú để an nhiên, cũng không  gạt ngay đi nổi, thậm chí có lúc đau tăng vì chữ "ngỡ" trong những kỳ vọng BẠN. Biết làm sao, bởi mình dẫu biết kỳ vọng là của riêng mình và luôn cần điều chỉnh song hành với những mới mẻ hay dở nhận ra từ nhau, dẫu vẫn biết bạn là thực thể độc lập tương đối với mình, thì "những khác biệt dẫu tạo nên thế giới, vẫn làm đau rất nhiều nửa tâm hồn".

Không thể đòi hỏi ai điều gì khác họ. Nhưng trong lúc đau nhận ra mình đang có không ít bàn tay sẵn sàng nắm lấy tay mình, nhiều lắng trầm châu ngọc đã tích được trên con đường hành đạo BẠN. 

Thừa nhận, những nỗi đau thế này là giá đương nhiên phải trả cho cái phận nhiều giao du, cho phần phúc hưởng "có nhiều bạn quý". Có gì đâu để oán than, chỉ là đang trải qua và cần ra một hơi dài cho lồng ngực bớt thắt nghẹt. Nếu có một mong ước, vẫn mong được sống như đang sống. Bởi cuộc đời hóa ra không chỉ cần mỗi áo cơm, con cái, gia đình và bản thân mình. BẠN là một phần tất yếu trong cái tổng thể đó, chả bao giờ trái tim ai có thể sòng phẳng thừa nhận "bạn ấy mà, quan trọng gì, gạt đi" như an ủi lúc xót nhau. Bởi chính họ hoặc không là bạn đúng nghĩa khi nói vậy, hoặc họ đang dùng từ bạn một cách thấm thía theo nghĩa "đang thử thách để một ngày tới được chân trời bạn - giá trị vô điều kiện". Và hơn hết, họ đang muốn mình nhanh đi qua nỗi đau lòng này, vì họ quan tâm tới mình. Vậy cũng đã rất nhiều trong lúc này yếu đuối.